Danas je 24. oktobar dan 2013. Dogodilo se na današnji dan:
1601 - Umro je danski astronom Tiho Brahe, koji je podigao opservatoriju "Uranijenburg" na ostrvu Hven i gotovo dve decenije osmatrao planete, posebno Mars. Otkrio je novu zvezdu u sazvežđu Kasiopeje.
1618 - Rođen je mogulski car Aurangzeb, najmlađi sin cara Džehana, poslednji veliki mogulski vladar Indije, koji je tom zemljom upravljao od 1658. do smrti 1707. U ratu za naslednika trona 1657. kad je teško oboleo njegov otac, pobedio je brata Dara Šikoha i potom prilikom krunisanja u Delhiju uzeo titulu "alamgira" (osvajač sveta). Vladao je surovo i opravdao je titulu, jer je proširio Mogulsko carstvo više nego iko pre njega, ali ga je kobno oslabio iznutra, načinivši neprijatelje od hindu podanika zbog pokušaja da im nametne islam.
1632 - Rođen je holandski prirodnjak Antoni van Levenhuk, koji se, mada po struci knjižar, bavio mikrobiološkim istraživanjima i otkrio do tada nepoznati svet mikroorganizama. Bruseći optička sočiva, stvorio je prve jednostavne mikroskope, čemu je potom posvetio dosta vremena i konstruisao je oko 400 mikroskopa. Rezultate istraživanja krvnih sudova, strukture kostiju, mišića, eritrocita i spermatozoida objavljivao je u izdanjima Londonskog kraljevskog društva, čiji je bio član.
1648. - Potpisan je Vestfalski mir, kojim je okončan tridesetogodišnji rat. Ovaj rat vođen je na terenu Nemačke i Češke u predvečerje velikih buržoaskih revolucija i konačnog pada feudalizma. Po formi je imao vid verskog rata između katoličkih i protestantskih snaga, a neposredan povod bio je oživljenje husitskog pokreta, kao i otpor staleža u češkoj prema apsolutizmu cara Ferdinanda II Austrijskog. Zbog mešanja Danske, Francuske i Švedske, koje su postepeno ulazile u rat protiv cara i katoličkih snaga u Nemačkoj, rat je dobio evropski karakter. Posledice su bile brojne - stradalo je toliko ljudi da se stanovništvo Nemačke svelo na polovinu, a Češke na jednu petinu predratnog broja. Vestfalskim mirom Francuska je od Nemačkog carstva dobila Alzas i neke lorenske gradove, Švedska je dobila Istočnu Pomeraniju i posede na ušćima velikih nemačkih reka, a Holandiji i Švajcarskoj priznata je nezavisnost. U samoj Nemačkoj priznat je gotovo pun suverenitet nemačkim vladarima i feudalcima, tako da se Nemačka raspala na oko hiljadu država i državica, a carevi iz dinasije Habzburg ostali su bez ikakve stvarne vlasti.
1793 - U Francuskoj je Nacionalni konvent, pod kontrolom Jakobinaca, usvojio Novi Revolucionarni kalendar. Njegovom usvajanju najviše je doprineo Robespjer, na tragu borbe protiv hrišćanskih tradicija. Izradio ga je Šarl Žilber Rom, političar i agronom, iako se autorstvo neretko pripisuje Fabr de Englantenu, pesniku koji je izmislio nazive Meseci. Revolucionarni kalendar imao je 12 meseci, po 30 dana, a svi nazivi su ustrojeni po raznim prirodnim pojavama. Kovanice su izvedene iz latinskog, francuskog i grčkog jezika. Ukinuo ga je francuski car Napoleon, počevši od 1. januara 1806. Nakratko je ponovo korišćen tokom Pariske komune maja 1871.
1836. - Patentirane su šibice.
1851. - Vilijam Lasel (William Lassell) otkrio je Ariel i Umbriel, dva od pet satelita planete Uran.
1857. - Osnovan je prvi fudbalski klub na svetu - Šefild iz Engleske.
1901. - Ana Tejlor je prva žena koja se u buretu spustila niz Nijagarine vodopade.
1907. - Umro je srpski novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke i jedan od najistaknutijih novinara svoga doba. Bio je blizak prvaku srpskih socijalista Svetozaru Markoviću i uređivao je niz listova i časopisa, uključujući socijalistički list "Rad". Pokrenuo je listove "Samouprava" i "Radikal", a od 1889. do 1903. izdavao je "Male novine", prvi informativno-senzacionalistički list u Srbiji. Hapšen je zbog pojavljivanja u Kragujevcu sa crvenim barjakom. Bio je dobrovoljac u srpsko-turskom ratu 1876. i 1877, posle čijeg je završetka 1878. emigrirao u Ugarsku i u Novom Sadu je 1878. i 1879. s Lazarom Pačuom izdavao socijalistički list "Straža". Potom je otišao u Francusku, a po povratku u Srbiju, osuđen je na smrt zbog Timočke bune, koju su 1883. protiv režima kralja Milana Obrenovića u zaječarskom kraju podigli radikali, ali je i pomilovan. Potom se izmirio s kraljem Milanom i zalagao za sporazum radikala i narodnjaka, zbog čega su ga radikali isključili iz stranke. U književnosti se najviše bavio istorijskim temama i prevodio je dela ruskog pisca Nikolaja Gavriloviča Černiševskog. Dela: "Dnevnik jednog dobrovoljca", "Silazak s prestola", "Karađorđe".
1912. - Pobedom Prve srpske armije nad turskom Vardarskom armijom okončana Kumanovska bitka, u Prvom balaknskom ratu.
1936. - Rođen Bil Vajmen (Vilijam Perks), britanski muzičar, bas-gitarista grupe "Roling Stons" .
1945 - Stupila je na snagu Povelja Ujedinjenih nacija, koju je u junu 1945. u San Francisku potpisala 51 zemlja osnivač svetske organizacije, uključujući Jugoslaviju.
1957 - Umro je francuski modni kreator Kristijan Dior, jedan od glavnih "modnih diktatora" u svetu posle Drugog svetskog rata.
1962 - SAD su otpočele blokadu Kube.
1967. - Prva demonstracija sistema kolor televizije, po sistemu PAL.
2005 - Umrla je Roza Parks, prva crnkinja koja se 1955. godine usudila da prekrši tadašnje rasne zakone na jugu SAD, u saveznoj državi Alabama, odbivši da ustupi belcu mesto u autobusu. To je dovelo do rađanja pokreta za prava crnih Amerikanaca.
2008. - Umro Merl Sanders, američki muzičar, član grupe "Grejtful Ded".
.jpg)
Nema komentara:
Objavi komentar